İSİG raporuna göre 2024 yılında 1897 işçi, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Kurbanların 71’i çocuk ve genç işçiydi. Yani bir yıl boyunca her gün beş işçi yaşamdan koparıldı.

13 Şubat 2024’te Erzincan İliç’te Anagold Madencilik’e ait Çöpler Altın Madeni’nde 10 milyon ton siyanürlü toprağın 800 metre kayması sonucu dokuz maden işçisi hayattan koparıldı. 2 Nisan’da İstanbul Beşiktaş’ta, Masquerade Club’da tadilat yapılırken çıkan yangında 29 işçi zehirlenerek öldürüldü.

İşçi sınıfı, kapitalizm koşullarında önlenebilir “iş kazaları” nedeniyle katledilmektedir. Burjuvazi, işçi sınıfının yaşam hakkını gün geçtikçe daha fazla tehdit ediyor. Türkiye, iş cinayetlerinde Avrupa’da birinci, dünyada ise üçüncü sırada bulunuyor. Bu bile işçi sınıfının işçi sağlığı ve güvenliğinin olmadığı koşullarda çalıştığının açık kanıtıdır.

Resmi verilere göre Türkiye’de yılda 80 bin “iş kazası” yaşanıyor. “Kazalarda” ortalama 1600 işçi hayattan koparılıyor. Her gün fabrikalarda, madenlerde, tersanelerde, inşaatlarda işçiler katlediliyor. Fabrikalara, tersanelere, madenlere atılan her adım aynı zamanda ölüme atılan yeni bir adım olarak kayıtlara geçiyor.

İş cinayetleri ve katliamlar iş güvenliği önlemlerini “gereksiz masraf” sayan kapitalistlerin, kapitalizmin eseridir. Kapitalistler iş güvenliği önlemlerini, kârlarını azaltacak olan gereksiz masraf sayıyorlar. Güvenlik önlemlerinin alınması için yapılması gereken denetimleri ise devletliler yapmıyor. İşçi sınıfının örgütsüz olması, suçlulardan hesap soramaması ise bu ölüm çarkının daha hızlı dönmesini kolaylaştırıyor.

AKP iktidarı döneminde iş cinayetleri ayyuka çıktı!

AKP iktidarı iş cinayetlerinde Türkiye’ye “çağ atlattı”. Kapitalizmin çarklarının işçi kanı ile dönmesinin önünü ardına kadar açtı. İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması için hiçbir yasal düzenleme yapmadı. Cinayetlerden sorumlu olan kapitalistlere kalkan oldu.

AKP iktidarının ebedi şefi Erdoğan; yıllardır kuralsız, güvencesiz ve kölece çalışma koşullarının yol açtığı iş cinayetlerini görmezden geldi. İş cinayetlerini “kadere/fıtrata” bağlayarak vahşi kapitalizme kalkan olmaya çalıştı. Emekçilerin dinsel inançlarını, iş cinayetlerini “makul” gösterip kapitalistleri “aklamak” için istismar etti. Yani Türkiye’de ölüm, işçilerin tepesinde demoklesin kılıcı gibi sallanıyor.

İş cinayetlerinin bir kısmı kayıt altına bile alınmıyor. İşçilerin yarısı güvencesiz-sigortasız çalıştırılıyor. İş kazalarıyla ilgili kapitalistler hakkında yasal herhangi bir işlem yapılmıyor. Bu karanlık ölüm tablosunun altında sermayenin yürütme gücü AKP iktidarının imzası yer alıyor. 

Sırtını iktidara dayayan kapitalistler, kârlarını azaltacağı gerekçesiyle işçi sağlığı ve güvenliği için önlem almaktan ısrarla kaçınıyor. AKP iktidarı ne yapıyor? Sözde de olsa denetim görevini yapmaktan kaçınıyor. Her zaman kapitalistlere tam destek veriyor, işçi katillerine kalkan oluyor. Bu nedenle iş cinayetleri katlanarak devam ediyor.

AKP iktidarı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nu çıkardı. Kanun sadece 50’den fazla işçi çalıştıran patronlara yükümlülükler getirdi. Bu kapsamda olan işyerleri ise toplam sayının sadece %2’sini oluşturuyor! Yani kanun, kapitalistlerin %98’ini işçi güvenliği önlemleri almaktan azade ediyor. Denetimi yapacak olanların taşeron şirketlerde çalıştırılmasının önünü de açtı.

AKP iktidarı, çıkardığı kanunla iş kazaları ve cinayetlerinin azalacağını ilan etti. Kısa bir süre sonra gerçekler ortalığa saçıldı: Çıkarılan kanun rantsal dönüşümün yolunu düzledi. Kapitalistlere yeni bir kâr kapısı açıldı. İşçileri öğüten ölüm çarkları ise dönemeye devam etti.

AKP iktidarı, kapitalizmin ölüm saçan çürümüş anlayışının hem ürünü hem destekçisidir. Türkiye’de kapitalistler sürekli daha fazla kâr elde etmeyi hedefliyorlar. Bu kârı elde etmek için işçilerin birer birer ya da onar onar ölmesi asalak kapitalistler için hiçbir önem taşımıyor.

Sonuç yerine...

Kapitalist ücretli kölelik düzeni ayakta kaldığı sürece iş cinayetlerinin sonu gelmeyecek. Taşeronlaştırma, güvencesiz ve esnek çalışmaya karşı mücadele verilmeden iş cinayetleri önlenemez.

İş cinayetleri, sermaye iktidarının işçi sınıfını hedef alan saldırılarından ayrı düşünülemez. İş cinayetlerini önlemenin, kölece çalışma ve yaşam koşullarını değiştirmenin yolu işçi sınıfının örgütlü, militan mücadeleyi yükseltmesinden geçiyor.

H. Yağmur